Ngày 10 tháng 5

Địa lý khu vực đổ bộ: tại bờ biển là Den Haag; Rotterdam ở vị trí n, Waalhaven được đánh dấu 9 và Dordrecht đánh dấu 7; h là vùng Hollands Diep

Sáng sớm ngày 10 tháng 5 năm 1940, vào lúc 5h35 theo giờ Đức (3h55 theo giờ Hà Lan), người dân Hà Lan bị đánh thức bởi tiếng động cơ máy bay gầm rú trên bầu trời. Đức Quốc xã đã mở màn Kế hoạch Vàng và đồng loạt tấn công Hà Lan, Bỉ, Pháp và Luxembourg. 6 đoàn tàu bọc thép đã vượt biên giới Hà Lan. Trong buổi sáng ngày hôm đó, bộ trưởng ngoại giao Đức Joachim von Ribbentrop đã thông báo cho Đại sứ Bỉ và công sứ Hà Lan rằng quân Đức đang tiến vào lãnh thổ của họ nhằm bảo vệ nền trung lập của họ chống lại cuộc tấn công sắp đến của quân đội Anh và Pháp. Một tối hậu thư chính thức của Đức cũng kêu gọi hai chính phủ ngăn chặn việc kháng cự. Nếu không Đức sẽ nghiền nát sự kháng cự bằng mọi cách và trách nhiệm đối việc với việc gây đổ máu "sẽ do Vương quốc Bỉ và chính phủ Hoàng gia Hà Lan gánh chịu".[121]

Ngay từ ban đêm Không quân Đức đã xâm phạm không phận Hà Lan. Không đoàn Ném bom 4 (Kampfgeschwader 4) đã vượt qua biên giới rồi sau đó biến mất về phía tây, khiến người Hà Lan tưởng rằng đó là cuộc tiến công nhằm vào nước Anh. Nhưng tại biển Bắc chúng đã quay đầu trở lại về phía đông và tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ vào các sân bay của Hà Lan cùng các phi đội khác. Rất nhiều máy bay Hà Lan đã bị phá hủy ngay trên mặt đất. Một số máy bay khác kịp cất cánh đã chiến đấu và bắn hạ được 13 máy bay Đức, nhưng rồi hầu hết sau đó cũng bị tiêu diệt.[122]

Ngay sau cuộc oanh tạc, từ 4h30 đến 5h sáng, lính dù đã được thả xuống tại gần các sân bay. Lực lượng phòng không Hà Lan đã bắn rơi một số lượng lớn máy bay vận tải Ju-52 thuộc lực lượng vận tải (Transportgruppen) của Luftwaffe. Trong trận này Đức mất tổng cộng 125 máy bay Ju 52 bị tiêu diệt, 47 chiếc bị hư hỏng, tương đương 50% quân số của phi đội.[123]

Máy bay Ju 52 của Đức bị bắn cháy ở Rotterdam

Cuộc tấn công Den Haag đã kết thúc bằng một thất bại. Lính dù đã không thể chiếm được sân bay chính Ypenburg kịp cho quân bộ binh không vận trên những chiếc máy bay Junkers có thể hạ cánh an toàn. Mặc dù có 1 chiếc xe thiết giáp đã bị thương vì trúng bom, 5 chiếc Landsverk khác, được yểm trợ bởi các ụ súng máy, đã tiêu diệt 18 chiếc Junkers trong 2 đợt tấn công đầu tiên, giết chết nhiều phi hành đoàn Đức.[124] Sau khi các bãi đáp bị phá hủy, trong những đợt tấn công còn lại quân Đức đã cố gắng tìm kiếm một phương thức đổ bộ khác như cho đổ quân xuống các đồng cỏ hoặc trên bãi biển, và như vậy đã làm phân tán lực lượng lính dù. Sân bay phụ Ockenburg chỉ được phòng thủ sơ sài đã thất thủ trước cuộc tấn công của Đức. Sân bay Valkenburg cũng nhanh chóng bị chiếm đóng, bởi tinh thần của quân đồn trú bị suy sụp sau cuộc oanh tạc, nhưng do còn đang xây dựng dở và chưa được rải nhựa nên những chiếc máy bay hạ cánh tại sân bay này bị sa lầy trong đất mềm. Vậy là Đức không có một sân bay nào khả dĩ có thể phục vụ cho hoạt động tăng viện một cách hiệu quả. Cuối cùng quân lính dù cũng chiếm được Ypenburg nhưng không thể tiến vào Den Haag, vì bị quân Hà Lan, đã được nhanh chóng tập hợp, chặn lại. Đến chiều hôm ấy họ bị hỏa lực từ 3 khẩu đội pháo binh Hà Lan đánh tan tác.[125] Các khẩu đội pháo Hà Lan cũng lần lượt đẩy lui được quân Đức ra khỏi 2 sân bay kia, và lực lượng tàn quân Đức còn sót lại đã phải trốn tránh tại các làng mạc và khu nhà lớn xung quanh gần đó.[126]

Thiệt hại của Đức tại sân bay Waalhaven

Cuộc tấn công Rotterdam đã thu được nhiều thành công hơn. 12 chiếc thủy phi cơ Heinkel He 59, chở theo 90 binh lính, đã hạ cánh tại trung tâm thành phố và đổ quân chiếm cầu Willemsbrug, cây cầu bắc qua sông Nieuwe Maas, và thiết lập một đầu cầu tại đây.[127] Cùng lúc đó sân bay quân sự Waalhaven, nằm ở phía nam thành phố trên đảo IJsselmonde, cũng bị lực lượng không vận Đức tấn công.[128] Tại đó, có một tiểu đoàn bộ binh Hà Lan đồn trú tại rất gần sân bay và lính dù Đức đã đổ bộ ngay gần vị trí của họ. Một cuộc hỗn chiến xảy ra. 4 chiếc máy bay Junkers trong đợt tấn công thứ nhất đã bị bắn hạ nhưng lực lượng vận tải vẫn tiếp tục cho quân đổ bộ. Cuối cùng quân phòng thủ Hà Lan và những chiếc tiểu xe tăng đã bị áp đảo. Quân Đức, được tăng viện đều đặn, bắt đầu tiến về phía đông chiếm IJsselmonde và cuối cùng bắt liên lạc được với đội quân dù có nhiệm vụ phải chiếm cây cầu trọng yếu tại Dordrecht. Mặc dù Hải quân Hoàng gia Hà Lan đã can thiệp, đầu tiên là bằng các tàu phóng thủy lôi Z5 và TM 51 tấn công Willemsbrug và sau đó là cho khu trục hạm HNLMS Van Galen tiến lên kênh đào Nieuwe Waterweg bắn phá các sân bay, nhưng chỉ đem lại kết quả là tàu Van Galen bị đánh chìm vì trúng bom. Kế hoạch điều động thêm các pháo hạm HNLMS Flores và HNLMS Johan Maurits van Nassau vào trận sau đó đã bị bác bỏ.[122] Trên đảo Dordrecht cây cầu Dordrecht bị chiếm nhưng quân đồn trú trong thành phố quyết không đầu hàng.[129] Các cây cầu dài Moerdijk bắc qua cửa sông Hollands Diep rộng lớn nối hòn đảo với tỉnh Noord-Brabant cũng đã thất thủ và các đầu cầu đã được thiết lập vững chắc ở cả hai bên cửa sông.[130]

Trong lúc này, người Đức cũng đang tiến hành một kế hoạch do đích thân Hitler phê duyệt[131] (nhưng không phải do ông ta soạn thảo[132]) nhằm cố gắng chiếm giữ nguyên vẹn các cây cầu bắc qua sông IJssel và sông Maas, bằng cách sử dụng các đội biệt kích Brandenburgers, vốn đã thâm nhập lãnh thổ Hà Lan từ tối ngày 9 tháng 5, trước khi cuộc tấn công nổ ra. Đêm ngày 10 tháng 5 họ đã tiếp cận các cây cầu này: một số biệt kích ăn mặc đóng giả cảnh sát quân sự Hà Lan và giả vờ như đang áp giải tù binh Đức, nhằm đánh lừa các đội công binh Hà Lan. Vài người trong số "cảnh sát quân sự" này là người Hà Lan gốc, thành viên của Nationaal-Socialistische Beweging, Đảng Quốc xã Hà Lan.[133] Thế nhưng phần lớn những cố gắng này đều thất bại và các cây cầu đều bị phá sập, ngoại trừ cây cầu đường sắt tại Gennep.[134] Ngay sau khi chiếm được cầu, 2 đoàn tàu thiết giáp Đức đã vượt sông và băng qua vị trí Peel-Raam tại làng Mill, rồi bố trí một tiểu đoàn bộ binh tại sau lưng chốt phòng ngự này.[135]

Người Hà Lan đã cho phát thông tin về những đội lính Đức ngụy trang trên các cơ quan thông tin quốc tế. Điều này đã làm dấy lên mối lo sợ về nguy cơ gián điệp, đặc biệt là tại Bỉ và Pháp[135]. Tuy nhiên, không như tình hình sau đó tại hai quốc gia này, ở Hà Lan không có những đoàn thường dân tị nạn di cư gây tắc nghẽn cả đường phố. Nói chung lính Đức đã cư xử tại Hà Lan một cách đúng mực, cho nên thậm chí dân chúng Hà Lan còn xếp hàng dài nghiêm chỉnh tại các cửa hiệu để mua các hàng hoá được phân phát từ Đức, chẳng hạn như sôcôla.

Sau những cuộc tấn công nói chung là thất bại vào các cây cầu, các sư đoàn Đức đã cố gắng vượt qua sông IJssel và sông Maas. Nhưng những đợt xung phong đầu tiên hầu như đều bị đánh tan, do không có hoả lực chuẩn bị đánh vào các vị trí phòng thủ bên bờ sông của địch.[136] Một cuộc oanh tạc sau đó đã phá huỷ được hầu hết các công sự này, và các sư đoàn bộ binh liền bắc cầu phao vượt sông; riêng ở một số nơi, như tại Venlo, các nỗ lực tiến công đã không có tiến triển gì. Tại Arnhem, trung đoàn Leibstandarte Der Führer trong ngày hôm đó đã dẫn đầu đoàn quân tiến được đến tuyến Grebbe, theo sau là sư đoàn bộ binh (Infanteriedivision) số 207.

Trước cả khi đoàn tàu thiết giáp Đức đến, quân đoàn số 3 đã được lên kế hoạch rút bỏ vị trí Peel-Raam mang theo toàn bộ pháo binh, ngoại trừ 36 khẩu pháo dã chiến 8 Staal, nhưng cả sáu trung đoàn đều để lại mỗi trung đoàn một tiểu đoàn để cùng với 14 tiểu đoàn biên phòng bọc hậu phía sau lưng, tạo thành "sư đoàn Peel".[137] Việc này được dự định sẽ tiến hành trong đêm đầu tiên của cuộc xâm lăng, dưới sự che chở của màn đêm, nhưng do cuộc tiến quân của Đức quá nhanh nên đã có lệnh phái rút lui ngay lúc 6h45 sáng, để quân đoàn số 3 tránh phải đụng độ với địch.[138] Quân đoàn này đã về hội quân với 6 tiểu đoàn đang đóng giữ tuyến Waal-Linge, gọi là "Lữ đoàn D"[139] — và qua đó đã tăng cường lực lượng tại đây. Thế nhưng họ lại không còn một trận giao chiến trận nào nữa.

Sư đoàn Khinh binh đóng tại Vught là lực lượng dự bị cơ động duy nhất của quân đội Hà Lan. Người ta quyết định là sẽ sử dụng nó để mở cuộc phản công vào lực lượng không vận của Đức tại IJsselmonde. Vì vậy, các trung đoàn thuộc sư đoàn này đã băng qua sông Maas và sông Waal rồi rẽ trái qua vùng Alblasserwaard, để tiến đến sông Noord, con sông chia cắt vùng đất lấn biển này với đảo IJsselmonde, vào tối ngày 10 tháng 5.[140] Tại đó họ nhận ra rằng khu vực bao quanh cây cầu độc nhất, được xây từ năm 1939, đã không bị quân không vận đánh chiếm, đơn giản vì người Đức do trang bị bản đồ đã lỗi thời nên không biết đến sự tồn tại của nó. Thế nhưng lại có quyết định cho hoãn việc vượt sông đến hôm sau để chờ pháo binh đến yểm trợ. Không có hoạt động nào nhằm thiết lập một đầu cầu được tiến hành trong ngày hôm đó.[141]

Cầu St. Servaasbrug tại Maastricht bị phá sập

Cũng trong tối ngày mùng 10, khoảng 22h, các đơn vị trinh sát đầu tiên thuộc Sư đoàn Cơ giới Hạng nhẹ số 1 của Pháp đã bắt đầu tiến vào lãnh thổ Hà Lan bằng xe thiết giáp Panhard 178. Sư đoàn này là bộ phận đi xa nhất về phía bắc thuộc Tập đoàn quân số 7 của Pháp; nhiệm vụ của nó là phải bảo đảm một mối liên hệ vững chắc giữa Pháo đài Holland và Antwerp.[142] Thế nhưng các nỗ lực nhằm phối hợp cuộc tiến quân này với viên tư lệnh quân đội Hà Lan tại Noord-Brabant, Đại tá Leonard Johannes Schmidt, phần lớn đều không thành công, không chỉ vì mất liên lạc với ông ta ngày hôm ấy mà còn vì lúc này các tuyến phòng thủ của Hà Lan đã bắt đầu sụp đổ. Tại Mill, mặc dù đã có một tiểu đoàn Đức xuất hiện phía sau lưng quân phòng thủ Hà Lan, nhưng sư đoàn bộ binh 256 Đức đã bỏ lỡ cơ hội phối hợp tấn công do không xác định được vị trí của tiểu đoàn này. Cuộc tấn công vào Phòng Tuyến Chính ban đầu được dời đến ngày hôm sau vì hầu hết pháo binh vẫn chưa qua được cây cầu phao độc nhất bắc qua sông Meuse, vốn đang bị tắc nghẽn giao thông, nhưng chiều muộn hôm ấy kế hoạch đã bất ngờ thay đổi và có quyết định cho tấn công mà không có pháo binh yểm trợ ngoại trừ duy nhất một khẩu đội pháo 105 li. Không quân Đức đã cho tiến hành một cuộc oanh tạc bằng máy bay Stuka tại quân khu Mill, ngay trước cuộc tiến công và đã đánh tan tác nhiều quân phòng thủ Hà Lan, tạo nên một điểm yếu trên cả phòng tuyến, tại những nơi mà quân Hà Lan bị đánh bật ra.[143] Quân Đức đã chưa kịp tận dụng cơ hội này nhưng đại tá Schmidt vào lúc 20h30 cũng ra lệnh bỏ vị trí Peel-Raam và lui quân về phía tây đến kênh đào Zuid-Willemsvaart.[144]

Cuối ngày hôm ấy, ở phía bắc, sư đoàn kỵ binh số 1 Đức đã tới được tuyến Meppel – Groningen. Sự chậm trễ này chủ yếu là do các vấn để hậu cần và bởi vì các đội công binh Hà Lan đã phá sập 236 cây cầu chứ không phải tại sự chống cự yếu ớt của các đội quân biên phòng Hà Lan.[145]

Xa nhất về phía nam, 6 tiểu đoàn biên phòng tại tỉnh Limburg không ngăn nổi cuộc tiến quân của Tập đoàn quân số 6 Đức; cho đến cuối ngày hôm đó khu vực này đã bị tràn ngập và thành phố Maastricht bị bao vây, mở đường cho Đức mở cuộc tấn công mồi nhử tiến vào miền trung nước Bỉ; tuy nhiên Đức đã thất bại trong việc chiếm giữ nguyên vẹn các cây cầu bắc qua sông sông Meuse tại đây, điều này khiến họ phải hoãn cuộc tiến quân của Sư đoàn Thiết giáp số 4 cho đến ngày hôm sau.[146]

Ngày 11 tháng 5

Ngày 11 tháng 5 Đại tướng tư lệnh quân đội Hà Lan Winkelman có hai vấn đề cấp bách trước mắt cần giải quyết. Thứ nhất ông ta phải loại trừ các đội quân không vận của Đức. Cho dù cuộc tấn công chiến lược đã thất bại, ông vẫn lo ngại đối phương sẽ tập trung thêm quân dọc theo đường Waalhaven và biết rằng việc lực lượng không vận Đức chiếm giữ các cây cầu tại Moerdijk là một trở ngại lớn đối với việc tiếp tế của quân Đồng minh cho Pháo đài Holland.[147] Vấn đề thứ hai liên quan mật thiết với vấn đề thứ nhất: đó là để cho quân đội Pháp thiết lập một tuyến phòng thủ mạnh tại Bắc Brabant, nhằm liên kết pháo đài Holland với quân chủ lực Đồng minh tại Bỉ.[148]

Thế nhưng, cả hai vấn đề này đều không được giải quyết gì nhiều trong ngày hôm đó. Cuộc phản công theo kế hoạch của Sư đoàn Khinh binh vào các đội quân không vận Đức tại IJsselmonde đã bị thất bại. Lúc này Đức cho lính dù đóng giữ cây cầu bắc qua sông Noord, và khiến cho người Hà Lan không thể chiếm được nó. Nhiều cố gắng vượt sông bằng thuyền cũng chỉ thiết lập được một số đầu cầu bị cô lập,[149] và lúc 10h15 sáng, Sư đoàn Khinh binh đã được lệnh ngừng tấn công để đi tiếp viện cho đội quân Hà Lan trên đảo Dordrecht,[150] và họ đã tới nơi vào đêm hôm đó.

Trước đó, cùng ngày, các tiểu đoàn Hà Lan đã hai lần tiến hành công kích vào sườn phía tây của quân Đức. Tiểu đoàn thứ nhất, được rút từ biên giới Bỉ về, một phần đã vượt sông Oude Maas ở hai vị trí Oud-Beijerland và Puttershoek, phần còn lại đã cố gắng băng qua cây cầu tại Barendrecht để tiến vào IJsselmonde;[151] tiểu đoàn thứ hai, lấy từ lực lượng của Pháo đài Holland đóng tại Hoekse Waard, đã băng qua sông Dordtse Kil để lên đảo Dordrecht bằng phà tại Wieldrecht từ hôm trước và giờ cố gắng để mở rộng đầu cầu của mình.[152] Mặc dù cuộc vượt sông về cơ bản thành công, nhưng tiểu đoàn thứ nhất do bị thiếu pháo binh yểm trợ nên không tiến hành được trọn vẹn; bị phục kích và đánh tan tác, nhiều người bị bắt làm tù binh.[153] Một đơn vị do thám của Pháp, nhóm trinh sát trực thuộc sư đoàn bộ binh số 12 (GRDI-Groupe de reconnaissance de division d'infanterie), vào chiều hôm đó với sự giúp đỡ của các tiểu đoàn biên phòng khác của Hà Lan đã thử tấn công vào đầu cầu phía nam Moerdijk, nhưng các xe thiết giáp thuộc đội giáp số 6 (Cuirassiers) cùng với lực lượng tiếp viện của nó đã bị các máy bay Stuka Đức oanh tạc dữ dội và phải rút lui.[154]

Kurt Student, chỉ huy lực lượng lính dù Đức

Tại Rotterdam, dù đã được tăng cường thêm 1 trung đoàn bộ binh, nhưng những cố gắng của người Hà Lan nhằm đánh bật hoàn toàn lính dù Đức ra khỏi đầu cầu tại bờ bắc sông Maas đều thất bại.[122] Dù có sự cho phép của tướng Student, viên tư lệnh quân Đức tại Rotterdam đã từ chối rút lui khỏi đầu cầu này và một số ít quân phòng thủ Đức vẫn kiên cường cố thủ trong một toà nhà văn phòng độc nhất, có một con kênh đào phía trước bảo vệ và được che chở bởi hoả lực quân Đức từ bờ phía nam con kênh. 2 máy bay ném bom còn lại của Hà Lan cũng không phá huỷ được cây cầu Willemsbrug. Ngoài ra người Đức còn bám trụ ở gần Den Haag, tại đó không có một cuộc tấn công nào được tiến hành nhằm tiêu diệt các nhóm lính dù bị cô lập tại đây, tổng cộng 1.600 người, và họ đã tập hợp lại thành công.

Tại Bắc Brabant, tình hình đã ngay lập tức trở nên nghiêm trọng. Quân Pháp đã hy vọng rằng cuộc kháng cự của người Hà Lan tại Meuse và vị trí Peel-Raam, với một lực lượng khoảng 5 sư đoàn mạnh, sẽ có thể cho họ ít nhất 4 ngày để tạo lập một tuyến phòng thủ gần Breda. Họ bất ngờ khi nhận ra rằng 3 sư đoàn Hà Lan mạnh nhất đã được điều lên phía bắc và phần còn lại thì đang rút lui toàn diện.[155] Sự rút lui của sư đoàn Peel khỏi vị trí Peel-Raam về Zuid-Willemsvaart, một con kênh đào cách đó từ 10 đến 30 km về phía tây, có nghĩa là để lại sau lưng những vị trí kiên cố, cũng như toàn bộ pháo binh và súng máy hạng nặng, để đổi lấy một phòng tuyến hoàn toàn chưa được chuẩn bị gì cả. Thêm nữa, bờ đông của con kênh đào này cao hơn phía bờ tây, tạo nên một vỏ bọc che chở tuyệt vời các đội quân tấn công. Và cuối cùng, mệnh lệnh rút lui đã không tới được với các đội quân tại Mill; khiến cho khu vực trên kênh đào ở gần Heeswijk bị hở sườn trái;[156] do khu vực này vẫn còn một cây cầu chưa bị phá huỷ, nên quân Đức đã dễ dàng băng qua con kênh vào lúc 13h00. Cuộc vượt kênh thứ hai của Đức tại Erp đã dẫn đến sự sụp đổ của toàn bộ chiến tuyến.[157] Đến cuối ngày 11, quân Đức đã qua được kênh Zuid-Willemsvaart tại nhiều điểm và sư đoàn Peel phần lớn đã tan rã.[155] Kế hoạch tập trung lực lượng trên tuyến Tilburg-'s-Hertogenbosch của đại tá Schmidt vậy là không đem lại một kết quả nào. Do người Pháp không chịu tiến quân xa hơn về phía bắc quá Tilburg, trừ một số xe thiết giáp trinh sát tiến được đến Berlicum, nên đã tạo ra một khoảng trống rất nguy hiểm. Vì vậy Winkelman đã đề nghị chính phủ Anh giúp đỡ bằng cách phái một quân đoàn đi tiếp ứng cho các vị trí của đồng minh tại đây và cho không quân ném bom sân bay Waalhaven.[158]

Mọi hoạt động của Hà Lan ở miền nam đều được tiến hành dựa trên quan điểm cho rằng tuyến Grebbe có thể độc lập đánh bại được các cuộc tấn công; thậm chí một phần lực lượng dự bị của nó còn bị điều đi để tổ chức cuộc phản công vào các lực lượng không vận của Đức. Thế nhưng, phòng tuyến này vẫn còn tồn tại một vấn đề lớn. Các bộ phận cơ giới thuộc sư đoàn SS Standarte "Der Führer", đi trước sư đoàn bộ binh số 207, đã tới phần cực nam của tuyến Grebbe, phía trước đồi Grebbeberg, vào tối ngày mùng 10.[159] Đoạn phòng tuyến này được chọn là tuyến tấn công chính của sư đoàn "Der Führer" do nó không có vùng nước ngập chắn phía trước. Thay vào đó người Hà Lan đã xây dựng tại đây một tuyến tiền đồn (voorpostenlinie) do 2 đại đội bộ binh trấn giữ.[160] Vào khoảng 3 giờ rưỡi sáng ngày 11, pháo binh Đức bắt đầu bắn phá các đồn bốt này, tiếp đó vào lúc bình minh 2 tiểu đoàn thuộc sư đoàn Der Führer liền tấn công. Do cuộc pháo kích đã làm đứt các đường dây điện thoại, quân Hà Lan đã không thể kêu gọi thêm pháo binh tiếp cứu. Cuộc phòng thủ còn bị cản trở bởi thực tế địa hình khu vực vẫn chưa được dẹp hết cây cối, tạo thành những nơi ẩn nấp hiệu quả cho quân tấn công.[161] Đến trưa Đức hoàn thành được một cuộc đột phá tại cực bắc tuyến tiến đồn và các vị trí của Hà Lan lần lượt bị đánh bọc từ phía sau.[162] Các đại đội Hà Lan bị yếu thế về số lượng và trang bị vũ khí đã kháng cự hết mức có thể, nhưng đến tối, tất cả các đồn bốt này đã nằm trong tay quân Đức.[163] Tư lệnh quân đoàn số 2, thiếu tướng Jacob Harberts, đã không có được hành động sáng suốt trước tình hình này. Do không biết rằng các đội quân cơ giới SS đã được tung vào trận chiến, và tin chắc rằng các đồn bốt chỉ vì sự hèn nhát của quân phòng thủ nên mới bị bao vây bởi một lực lượng thăm dò nhỏ của Đức,[164] ông ta đã ra lệnh tiến hành một cuộc phản công ban đêm với tiểu đoàn dự bị duy nhất thuộc sư đoàn số 4.[165] Cuộc phản công cuối cùng đã phải từ bỏ, vì khi tiếp cận, tiểu đoàn này đã bị bắn bởi hoả lực từ quân đồn trú phòng tuyến, những người không được biết về cuộc tấn công. Thế nhưng, hoả lực pháo binh dự bị ác liệt của Hà Lan cũng đã đem lại hiệu quả ngoài dự kiến là khiến cho quân Đức phải từ bỏ một cuộc tấn công dự định tiến hành trong đêm đó.[166]

Trong khi ấy tại phía bắc, sư đoàn kỵ binh số 1 của Đức đã hành quân qua tỉnh Friesland, tiến về phòng tuyến dự bị cuối cùng của Hà Lan, tuyến Wonsstelling, và đến được Sneek vào tối hôm đó. Hầu hết quân Hà Lan đều đã được rút khỏi miền bắc qua con đường Afsluitdijk.[167]

Ngày 12 tháng 5

Sáng ngày 12 tháng 5 Đại tướng Winkelman vẫn đang khá lạc quan.[168] Ông ta cho rằng còn có thể thiết lập một phòng tuyến vững chắc tại Bắc Brabant với sự giúp đỡ của Pháp đồng thời tin rằng có thể loại trừ lực lượng không vận Đức, và không nhận thấy mối nguy hiểm đặc biệt nào đối với tuyến Grebbe. Và cũng trong ngày hôm đó những hy vọng này của ông ta đã hoàn toàn bị sụp đổ.[169]

Trong 2 ngày đầu tiên, Sư đoàn Thiết giáp số 9 không có hoạt động gì đáng kể. Nó chỉ vượt qua sông Meuse vào sáng sớm ngày 11 tháng 5 và trong ngày hôm đó đã không thể tiến nhanh trên những tuyến đường đang bị tắc nghẽn do các đoàn tàu tiếp tế của những sư đoàn bộ binh. Do trận tuyến của Hà Lan đang tan rã, sư đoàn thiết giáp này giờ quyết định hành quân đi bắt liên lạc với các đội quân không vận. Quân Pháp đã không làm gì để cản trở hoạt động này. Do thiếu thời gian chuẩn bị thích hợp và do tập đoàn quân số 6 của Đức đang đe dọa bên sườn phải, Gamelin đã ra lệnh cho tập đoàn quân số 7 Pháp rút về phía nam Lữ đoàn Cơ giới Hạng nhẹ (Brigade Légère Mecanique) số 2, một phần của sư đoàn cơ giới hạng nhẹ số 1 - lúc này đã tới Tilburg, và cho ngừng cuộc tiến quân của sư đoàn bộ binh cơ giới (Division d'Infanterie Mecanisée) số 25 tại Breda, để không tiến quá phía bắc sông Mark. Do mệnh lệnh ban đầu là chiếm khu Geertruidenberg không được tiến hành nên tuyến đường đến các cây cầu tại Moerdijk giờ bị bỏ ngỏ và sư đoàn thiết giáp Đức đã không phải giao chiến với lực lượng mạnh này của Pháp. Các bộ phận trinh sát của Sư đoàn Thiết giáp số 9 đã triệt để tận dụng cơ hội đó: lúc bình minh họ đã bất ngờ đột kích đại tá Schmidt tại phía bắc Tilburg, gần Loon op Zand, và bắt được ông làm tù binh; các đội quân Hà Lan trong tỉnh này do đó bị mất hoàn toàn sự chỉ huy thống nhất.[170] Lúc 16h45 các xe thiết giáp Đức đã thọc sâu 40 km về phía tây và tới được đầu cầu phía nam Moerdijk, chia cắt Pháo đài Holland với quân chủ lực Đồng minh.[171] Các lực lượng phía bắc của Pháp không còn ở lại đây lâu: lúc 13h35 Gamelin đã ra lệnh cho toàn bộ quân Pháp tại Bắc Brabant rút lui toàn diện về Antwerp và tự giới hạn trong các cuộc giao tranh cản hậu với quân địch.[172]

Sư đoàn Khinh binh đã cố gắng chiếm lại đảo Dordrecht một cách có hệ thống và mở cuộc tiến quân trên một trận tuyến rộng lớn với 4 tiểu đoàn được yểm trợ bởi lực lượng pháo binh nhỏ.[173] Bên sườn trái, do không có quân địch hiện hữu nên cuộc hành quân diễn ra đúng kế hoạch, nhưng tiểu đoàn bên sườn phải đã chạm trán với một đội quân tấn công cấp tiểu đoàn mà tướng Student đã tình cờ điều đi bọc đánh sau lưng khu ngoại ô thành phố nhằm giảm bớt áp lực mà quân đồn trú Hà Lan gây ra cho lực lượng đang chiếm giữ cầu Dort của ông ta.[174] Một cuộc chiến đường phố hỗn loạn đã nổ ra, quân Đức dần chiếm ưu thế và đánh lui được đối phương; các đơn vị khác của Hà Lan sau đó cũng ngừng tiến công vào khoảng giữa trưa. Mặc dù bộ tư lệnh tối cao Đức đã ngay lập tức lệnh cho tập trung một lực lượng mạnh hơn để tiến hành truy kích, nhưng do không có mệnh lệnh chỉ huy rõ ràng nên không một cuộc tấn công tiếp theo nào diễn ra trong ngày hôm đó.[175]

Tại Rotterdam và lân cận Den Haag chỉ có rất ít các hoạt động quân sự được tiến hành chống lại lính dù Đức, và hầu hết các tướng lĩnh Hà Lan, vẫn còn lo ngại về nguy cơ gián điệp được phỏng đoán, đã tự hạn chế mình trong công tác bảo vệ an ninh;[176] và đồng thời họ cũng đã nhận được mệnh lệnh của cấp trên không cho tổ chức một cuộc tấn công nào có quy mô trên cấp đại đội.

Đồi Grebbeberg nhìn từ phía nam; vùng bùn lầy quay về phía quân tấn công từ hướng đông

Trong khi tình thế ở miền nam đang trở nên nghiêm trọng, thì ở phía đông người Đức cũng đã có thành công bước đầu trong việc đánh bật quân phòng thủ Hà Lan ra khỏi đồi Grebbeberg. Sau một đợt pháo kích chuẩn bị vào buổi sáng, một tiểu đoàn thuộc sư đoàn Der Führer vào khoảng trưa đã tấn công trên một khu vực rộng 800 mét thuộc phòng tuyến chính, với một đại đội Hà Lan phòng giữ.[177] Lợi dụng việc có nhiều góc chết trong mạng lưới hỏa lực quân Hà Lan, tiểu đoàn này đã ngay lập tức chọc thủng các vị trí vốn không có tính chiều sâu.[178] Một tiểu đoàn khác của Đức sau đó đã mở rộng lỗ hổng phòng ngự này về phía bắc. Pháo binh Hà Lan, dù có sức mạnh tương đương với bên Đức, đã không thể tấn công lực lượng bộ binh tập trung của đối phương, phần lớn phải giới hạn trong việc bắn chặn quân địch. Cách đó 800 mét về tây là Tuyến Ngăn chặn (Stop Line), một hệ thống hầm hào liên hoàn mà từ đó quân phòng thủ dự định sẽ tiến hành phòng ngự tích cực và mở các cuộc phản công cục bộ, nhưng do thiếu hụt về số lượng, vũ khí hạng nặng cũng như trình độ huấn luyện nên họ đã không thể chống lại các toán quân SS được đào tạo bài bản. Đến tối hôm đó quân Đức đã nắm quyền kiểm soát toàn bộ khu vực rừng cây rậm rạp nằm giữa hai phòng tuyến này.[179] Khi phát hiện ra một điểm yếu trên trận tuyến, một trong những chỉ huy tiểu đoàn quân SS, trung tá Hilmar Wäckerle, trong một ví dụ hiếm hoi về chiến thuật đột nhập của toàn chiến dịch, đã bất ngờ cho tấn công với lực lượng khoảng một đại đội được tập hợp vội vàng, phá vỡ Tuyến Ngăn chặn, nhanh chóng tiến xa cả dặm về phía tây cho đến khi bị chặn lại bởi phòng tuyến dự bị cuối cùng dọc theo tuyến đường xe lửa tại Rhenen. Cuộc đột phá đã gây nên nỗi kinh hoàng trong đám quân phòng thủ, hiện giờ phần lớn họ đã bỏ chạy khỏi Tuyến Ngăn chặn; nhưng do Wäckerle không có đủ thời gian để phối hợp hành động với các đơn vị khác, nên không tận dụng được triệt để cơ hội này. Ổn định được tái lập trên Tuyến Ngăn chặn và đại đội SS liền bị cô lập và bao vây.[180] Cuộc tấn công của Đức đã khiến phòng tuyến chủ chốt của Hà Lan bị bỏ trống hơn 2 dặm về phía bắc, do các quân phòng thủ tại đây sợ bị tấn công từ phía sau.[178]

Người Hà Lan đã hiểu rằng lực lượng phòng giữ tuyến Grebbe sẽ không đủ sức để tự mình đẩy lui các cuộc tấn công; giờ họ dự định sẽ cố gắng cầm cự đủ lâu để cho các lực lượng dự bị đến tiếp cứu. Những diễn biến từ ngày hôm trước đã cho thấy cuộc tấn công chính của Đức đang gần kề, thế nhưng hầu hết các đội dự bị này đã không thể đến đúng lúc để tham gia cuộc chiến tại khu vực phòng thủ giữa 2 hệ thống hầm hào. Một vấn đề nghiêm trọng nữa là Tuyến Ngăn chặn không có tính chiều sâu và thiếu hụt các chỗ trú ẩn đủ lớn để chứa được đầy đủ lực lượng cần thiết cho việc mở một cuộc phản công mạnh trên chính diện. Vì vậy cho đến khuya đã có quyết định ngày hôm sau sẽ tiến hành một cuộc tấn công bọc sườn đối phương từ phía bắc.[181]

Ở phía bắc, vị trí Wons tạo nên một đầu cầu tại đầu phía đông tuyến đường Afsluitdijk; có chu vi dài vào khoảng 9 km bao gồm một diện tích đủ để tiếp nhận một số lượng lớn quân lính rút lui mà không gây nguy cơ tổn thương cao khi bị không quân tấn công.[167] Ngày 12 tháng 5 chỉ còn các đơn vị với lực lượng tổng cộng 2 tiểu đoàn đóng lại đây, như vậy mặt trận này được bảo vệ rất yếu ớt. Đơn vị đầu tiên của Đức tới nơi đã tận dụng điều kiện này, tiểu đoàn đi xe đạp duy nhất thuộc sư đoàn kỵ binh số 1, vào buổi trưa tập trung lại để tiến hành một cuộc tấn công và phá thủng trận tuyến, buộc quân phòng thủ phải rút về phía con đường Afsluitdijk. Sau khi quân Đức cắt đứt được con đường thoát này; người Hà Lan liền chạy về cảng nhỏ Makkum, tại đây họ nhổ neo và mang theo những con tàu cuối cùng còn lại tại bờ đông hồ IJssel, ngăn chặn mọi khả năng vượt hồ của đối phương, khiến kế hoạch đó của Đức giờ phải từ bỏ.[182]

Kho dầu của công ty Shell bị đốt cháy

Chiều hôm ấy Đại tướng Winkelman hay tin về lực lượng thiết giáp đang tiến quân tại vùng Langstraat, trên con đường giữa 's-Hertogenbosch và các cây cầu tại Moerdijk. Ông ta vẫn nuôi hy vọng rằng lực lượng này là của Pháp, nhưng việc đài Bremen loan báo lúc 23h00 rằng xe tăng Đức đã kết nối được với các đội quân dù đã dập tắt hy vọng đó.[183] Rốt cục ông ta cũng bắt đầu hiểu được thực chất chiến lược của Đức. Giờ ông ra lệnh cho các đội pháo binh tại Hoekse Waard phải tìm cách phá hủy các cây cầu tại Moerdijk và phái một đội công binh đặc biệt tại Rotterdam đi phá sập cầu Willemsbrug. Quá bi quan về tình cảnh nói chung của Hà Lan, ông còn lệnh cho thiêu hủy toàn bộ lượng dầu dự trữ chiến lược khổng lồ của công ty Royal Dutch Shell tại Pernis.[184] Chiều hôm ấy sau khi nghe Winkelman trình bày những lo ngại của mình, chính phủ Hà Lan đã đề nghị Winston Churchill hỗ trợ cho 3 sư đoàn nhằm đảo ngược tình thế, nhưng vị thủ tướng mới của nước Anh trả lời đơn giản là ông ta không có lực lượng dự trữ nào; mặc dù vậy 3 tàu phóng ngư lôi Anh cũng đã được điều đến hồ IJssel.[185]

Bộ chỉ huy tối cao Đức thì ngược lại, rất hài lòng. Đã từng có lo ngại rằng ngày thứ ba của chiến dịch sẽ có thể trở thành một "ngày khủng hoảng", khi quân đoàn số 26 sẽ phải đụng độ ở gần Breda với nhiều quân Pháp và có thể một số quân Bỉ hay thậm chí cả quân Anh nữa. Bởi vậy von Bock đã yêu cầu cho tăng viện thêm một quân đoàn khác cho nhiệm vụ này.[186] Khi đòi hỏi này bị tham mưu trưởng Franz Halder từ chối, ông ta đã dàn xếp rằng ít nhất một tổng hành dinh quân đoàn phụ sẽ được thiết lập để chỉ đạo tình hình chiến lược phức tạp khi vừa phải tiến đánh quân Đồng minh vừa tiến vào Pháo đài Holland qua các cây cầu ở Moerdijk.[104] Đến ngày 12 tháng 5 không có một sự khủng hoảng thực tế nào có vẻ sẽ trở thành sự thật, von Bock quyết định rằng quân đoàn số 26 sẽ chịu trách nhiệm đuổi theo quân Pháp về phía Antwerp, trong khi vài lực lượng do tổng hành dinh mới, Generalkommando XXXIX, dưới quyền tướng Rudolf Schmidt, chỉ đạo, sẽ tiến lên phía bắc, gồm sư đoàn bộ binh số 254, phần lớn Sư đoàn Thiết giáp số 9 và trung đoàn SS Leibstandarte Adolf Hitler.[187]

Ngày 13 tháng 5

Sáng sớm ngày 13 tháng 5, Đại tướng Winkelman báo cáo trước chính phủ Hà Lan rằng tình hình chung đã trở nên rất nghiêm trọng. Trên bộ, quân Hà Lan đã bị tách rời khỏi trận tuyến của Đồng minh và rõ ràng là sẽ không có cuộc đổ bộ lớn nào của Đồng minh như mong đợi để tiếp ứng trên biển cho Pháo đài Holland; mà không có sự hỗ trợ đó thì cũng không có hy vọng một cuộc kháng chiến lâu dài thắng lợi. Ngoài ra, xe tăng Đức có thể sẽ nhanh chóng vượt qua Rotterdam; và Winkelman đã ra lệnh cho toàn bộ súng chống tăng hiện có phải bố trí tại xung quanh Den Haag, nhằm bảo vệ nơi đặt trụ sở chính phủ. Tuy nhiên, sự sụp đổ ngay lập tức của hệ thống phòng thủ Hà Lan có thể tránh được nếu tiến hành phản công theo kế hoạch nhằm bịt chặt trận tuyến phía nam gần Dordrecht và khôi phục tuyến phòng thủ phía đông tại đồi Grebbeberg. Do đó nội các đã quyết định sẽ tiếp tục chiến đấu trong thời điểm hiện tại,[188] và ra lệnh cho đại tướng phải cho quân đội đầu hàng khi mà ông ta thấy cần thiết cùng với chỉ thị phải tránh những hy sinh vô ích. Tuy vậy người ta cũng thấy cần thiết phải đưa Nữ hoàng Wilhelmina tới nơi an toàn; bà đã khởi hành vào buổi trưa hôm đó tại Hoek van Holland, nơi một tiểu đoàn cận vệ Ireland của Anh đã có mặt,[189] trên con tàu khu trục HMS Hereward. Do thuỷ lôi khiến cho hành trình tới Zeeland trở nên quá nguy hiểm, rốt cuộc con tàu đã phải đổi hướng đến đến Anh quốc.[190] Tối hôm trước đó, theo sự sắp xếp từ trước cuộc tấn công, công chúa Juliana, cùng chồng là hoàng tử Bernhard và các con, đã khởi hành tại IJmuiden trên tàu HMS Codrington để đến Harwich.[191] Do nữ hoàng chính thức là một phần quan trọng của chính phủ, sự ra đi của bà đã khiến cho nội các phải đứng trước lựa chọn sẽ đi cùng bà hay ở lại. Sau nhiều lần tranh cãi nảy lửa họ đã quyết định cùng ra đi: các bộ trưởng lên tàu lúc 19h20 từ Hoek van Holland trên tàu HMS Windsor, trao lại toàn bộ quyền hạn tại tổ quốc cho Winkelman, và rồi cuối cùng thiết lập nên một chính phủ lưu vong tại London.[192]

Trong khi 2 đại đội xe tăng thuộc Sư đoàn Thiết giáp số 9 vẫn cùng Quân đoàn số 26 đuổi theo quân Pháp đang rút lui, 4 đại đội khác đã bắt đầu vượt cây cầu tại Moerdijk từ lúc 5h20.[184] Người Hà Lan đã cố gắng ngăn chặn cuộc tiến quân của họ. Chiếc máy bay ném bom hạng trung cuối cùng còn hoạt động, một chiếc Fokker T. V, vào khoảng 6h00 đã thả 2 quả bom xuống cây cầu; một quả đã đánh trúng trụ cầu nhưng không nổ; và chiếc máy bay này đã bị bắn hạ. Các khẩu đội Hà Lan tại Hoekse Waard, bất chấp máy bay ném bom bổ nhào tấn công, đã cố gắng phá sập cây cầu bằng pháo binh, nhưng cây cầu với kết cấu đồ sộ chỉ bị hư hại nhẹ.[193] Nỗ lực kéo quân đánh rấn vào đảo Dordrecht cũng thất bại, do các kênh rạch dẫn vào đảo quá nhỏ hẹp.[194]

Sư đoàn Khinh binh đã cố gắng cắt đứt trận tuyến của Đức bằng cách tiến về phía tây và bắt liên lạc với một đầu cầu nhỏ bằng phà trên kênh Dortse Kil. Tuy nhiên, đã có 2 trong số 4 tiểu đoàn hiện có đã bị tiêu hao nặng trong nỗ lực bất thành nhằm chiếm lại vùng ngoại ô Dordrecht;[195] và khi 2 tiểu đoàn còn lại tiến đến đại lộ chính thì bị đón đầu bởi vài tá xe tăng Đức. Tiền quân của Hà Lan, không hay biết về sự có mặt của chúng, đã tưởng nhầm những tấm vải đỏ buộc trên đỉnh các xe tăng này (để cho không quân Đức nhận dạng) là những lá cờ màu cam mà các xe cộ Pháp có thể dùng để biểu thị thiện ý của mình — màu cam mà người Hà Lan xem như biểu tượng đất nước họ — và chạy đến để chào đón, họ chỉ nhận ra sai lầm của mình khi bắt đầu bị tàn sát như rạ. Các tiểu đoàn này, mất tinh thần sau cuộc bắn phá, đã bỏ chạy về phía tây; và thoát khỏi kết cục thảm khốc nhờ vào các khẩu đội pháo 47 li và 75 li phá hủy được 2 xe tăng Panzer II bằng hỏa lực đạn xuyên giáp trực tiếp, sau đó các xe tăng Đức còn lại đã rút lui. Sư đoàn Khinh binh tiếp đó đã hoàn tất thành công cuộc rút lui có trật tự về Alblasserwaard vào khoảng 13h00.[196] Chiều hôm ấy 8 xe tăng Đức đã bức hàng được vị trí đầu cầu ở Dortse Kil. Một đại đội xe tăng còn mạo hiểm cố chiếm lấy thành phố cổ Dordrecht mà không có bộ binh tham gia, họ tràn qua được các chướng vật, nhưng cuối cùng bị đánh lui sau một trận hỗn chiến đường phố ác liệt[197] với 2 xe Panzer II bị phá hủy và 3 chiếc khác hư hại nặng. Nhưng rồi toàn bộ quân Hà Lan đã bỏ hòn đảo và rút đi trong đêm hôm đó.[198]

Lực lượng thiết giáp Đức hành quân về phía bắc qua cầu Dordrecht để lên đảo IJsselmonde. 4 xe tăng, gồm 3 chiếc Panzer II và 1 chiếc Panzer III của trung đội tham mưu thuộc tiểu đoàn xe tăng số 1, từ đây đã tràn qua cầu Barendrecht tiến vào Hoekse Waard, nhưng tất cả đã bị một khẩu đại bác chống tăng 47 li duy nhất phá hủy. Dù sau đó người Đức không tiếp tục cuộc tấn công, quân Hà Lan vẫn rút ra khỏi khu vực này.[194]

Tại Rotterdam Đồng minh đã tiến hành cố gắng lần cuối cùng trong việc phá sập cây cầu Willemsbrug. Viên tư lệnh tiểu đoàn cận vệ Ireland số 2 tại Hoek van Holland đã từ chối tham gia nhiệm vụ này vì nó nằm ngoài phạm vi các mệnh lệnh ông ta nhận được.[199] 2 đại đội Hà Lan, một trong đó là lính thủy đánh bộ, đã xông về phía đầu cầu.[176] Khi quân Hà Lan tiến đến cầu và 50 lính Đức phòng thủ trong căn nhà phía trước cây cầu sắp phải buông súng đầu hàng thì cuộc tấn công bị bỏ dở, do quân hoả lực mạnh của quân Đức từ bên kia sông đánh ngang sườn.[200]

Ở phía bắc, tư lệnh sư đoàn kỵ binh số 1, thiếu tướng Kurt Feldt, do thiếu tàu bè nên phải đối mặt với nhiệm vụ không mong muốn[182] là vượt qua đường Afsluitdijk. Vị trí Kornwerderzand chặn giữ tuyến đường này và bảo vệ một hệ thống cống lớn phức tạp có nhiệm vụ điều chỉnh mức nước của hồ IJssel đủ cao sao cho Pháo đài Holland luôn ngập nước. Tại các công sự phòng thủ chủ chốt có đặt đại bác chống tăng 55 li. Trước và sau các cửa cống về hai bên trái phải là con kênh dài với các cầu tàu nhô ra; trên đó có các công sự bê tông ngầm được xây dựng để người Hà Lan có thể bố trí một hệ thống hỏa lực bắn lia mạnh trên đập, mà không có lấy một nơi trú ẩn nhỏ nhất nào cho các đội quân tấn công.[201] Ngày 13 tháng 5 vị trí này đã được tăng cường thêm một khẩu đội súng phòng không 20 li.[202] Ý định ban đầu của Feldt là tiêu diệt những công sự này bằng một dàn súng cối bao vây, nhưng chuyến tàu vận chuyển vũ khí này đã bị chặn lại ngày 10 tháng 5 do cây cầu tại Winschoten bị đánh sập. Nhiều cuộc tấn công bằng không quân trong ngày 13 tháng 5 không đạt mấy hiệu quả;[202] đến chiều muộn hôm ấy 5 tiểu đội xe đạp đã cố gắng tiếp cận hệ thống boongke chính dưới sự che chở của pháo binh bắn yểm trợ, nhưng đã phải ngừng lại khi gặp hỏa lực từ trên cao dội xuống; họ bị chết dí tại chỗ cho đến tối mới có thể rút lui dưới sự che chở của màn đêm, để lại sau lưng nhiều xác chết.[203]

Ở phía đông người Đức đã cố gắng đè bẹp sự kháng cự tại tuyến Grebbe bằng cách triển khai thêm một sư đoàn khác thuộc quân đoàn 10: sư đoàn bộ binh số 227. Sư đoàn này sẽ phải đột phá theo một trục tiến công thứ hai gần Scherpenzeel, ở đó quân Đức đã phát hiện ra một khu vực khô ráo để bộ binh có thể tiến quân băng qua vùng ngập nước.[204] Phòng tuyến này do sư đoàn bộ binh số 2 của Hà Lan phòng giữ. Đức dự định tổ chức cho 2 trung đoàn tiến đánh đồng thời tại 2 khu vực liền kề nhau.[205] Tuy nhiên, bên cánh phải, khi trung đoàn bộ binh số 366 đã vào vị trí sẵn sàng cho cuộc tấn công, thì trung đoàn bộ binh số 412 bên cánh trái lại bị chậm trễ do bị hỏa lực từ các tiền đồn Hà Lan đánh vào sườn, và không đến được địa điểm đúng thời gian đã định. Kết quả là trung đoàn này đã phải đơn độc chiến đấu; dù sau đó có thêm một trung đoàn dự bị nữa đến trợ chiến, nhưng cuộc tiến công vào tuyến tiền đồn đã không thu được mấy kết quả. Cùng thời gian ấy, trung đoàn số 366 trong khi đang chờ đợi đã bị hỏa lực pháo binh tập trung của Hà Lan đánh tơi tả và phải rút lui, và như vậy cuộc tấn công của sư đoàn bộ binh số 227 bị thất bại hoàn toàn.[206]

Junkers Ju 87 Bs.

Tại điểm cực nam của tuyến Grebbe, trên khu vực đồi Grebbeberg, quân Đức đã triển khai 3 tiểu đoàn SS (gồm lực lượng quân hỗ trợ) và 3 tiểu đoàn bộ binh mới thành lập còn thiếu kinh nghiệm thuộc trung đoàn bộ binh 322; 2 tiểu đoàn khác thuộc trung đoàn bộ binh 374 làm lực lượng dự bị tức thời. Bên phía Hà Lan, trong suốt buổi tối và đêm hôm 12-13 tháng 5, họ đã cho tập trung khoảng một tá tiểu đoàn[207] để chuẩn bị phản công chiếm lại phòng tuyến chủ yếu. Các lực lượng này bao gồm những tiểu đoàn dự bị thuộc nhiều quân đoàn, sư đoàn và lữ đoàn khác nhau, cùng với lữ đoàn B độc lập, được rảnh tay sau khi Phòng Tuyến Chính ở Land van Maas en Waal bị rút bỏ trong cuộc tổng rút lui của quân đoàn 3 ra khỏi Bắc Brabant. Tuy nhiên, không phải tất cả các đơn vị này đều được dành cho một mục tiêu duy nhất. Vài tiểu đoàn đã được ném ngay vào trận chiến tại Tuyến Ngăn chặn, số khác được giữ làm đội dự bị, chủ yếu đóng sau phòng tuyến dự phòng gần đường xe lửa Rhenen, và 4 tiểu đoàn khác được dùng để tổ chức cuộc tấn công bọc sườn đối phương từ phía bắc, dưới quyền chỉ huy của lữ đoàn B.[181] Cuộc phản công này chính do đó đã bị trì hoãn trong nhiều giờ và cuối cùng khi bắt đầu vào cuối buổi sáng ngày 13 tháng 5, thì quân Hà Lan lại đâm đầu vào tuyến hành quân của 2 tiểu đoàn Đức thuộc sư đoàn Der Führer, vốn đang chuyển hướng tiến công vòng lên phía bắc nhằm bọc đánh tuyến Grebbe từ phía sau mà không hay biết về ý định của Hà Lan.[208] Một cuộc hỗn chiến bất ngờ nổ ra sau đó và quân tiên phong Hà Lan, do trang bị pháo binh yếu kém, nên vào khoảng 12h30 đã chịu thua trước đội quân SS đang lấn dần và phải rút lui toàn diện, cuộc rút lui sau đó đã biến thành một cuộc tàn sát khi mà 27 máy bay Junkers Ju 87 bắt đầu ném bom tại khu vực đồi Grebbeberg từ lúc 13h30 hôm đó.[209]

Cùng lúc này, cũng ngay tại vùng đồi Grebbeberg, lần đầu tiên sư đoàn bộ binh số 207 được huy động vào trận khi mà 2 tiểu đoàn trực thuộc trung đoàn bộ binh số 322 của nó tấn công vào Tuyến Ngăn chặn. Đợt tấn công đầu tiên của Đức bị đánh bật ra với thương vong nặng nề, nhưng đến đợt thứ hai đã phá vỡ được tuyến hầm hào, và sau đó chiếm được phòng tuyến sau một trận công kích ác liệt.[210] Trung đoàn này sau đó tiếp tục càn quét trong khu vực về phía tây, cho đến khi bị chặn lại do sức kháng cự của các đồn bốt chỉ huy của Hà Lan[211]. Họ đã cùng với các tiểu đoàn SS ở phía bắc rút lui và tập hợp lại để triển khai một cuộc tấn công khác có pháo binh bắn dọn đường, tại một vị trí xa hơn về phía tây, nhằm chiếm tuyến dự bị Rhenen và ngôi làng Achterberg. Thế nhưng, những sự chuẩn bị đó đã trở nên không cần thiết: quân Hà Lan đã biến mất.

Cuộc oanh tạc của các máy bay Stuka mà đã đánh tan lữ đoàn B cũng đồng thời bẻ gãy luôn tinh thần của đội quân dự bị Hà Lan tại Rhenen, đội quân này sáng hôm đó đã gặp vấn đề nghiêm trọng trong kỷ luật, các đơn vị tan rã và bỏ chạy khỏi chiến trường trước hoả lực bắn chặn của Đức.[212] Đến chiều phần lớn sư đoàn bộ binh số 4 đều đã chạy về phía tây.[213] Bộ tư lệnh Hà Lan phải chấp nhận rằng bất cứ ý định nào nhằm bịt lỗ hở phòng tuyến, điều người Đức mong đợi họ làm[214], là vô ích, và kế hoạch điều 2 trung đoàn thuộc quân đoàn 3 đi tổ chức phản công[215] phải bị huỷ bỏ. Lúc này đã xuất hiện một khoảng trống rộng 2 dặm trên phòng tuyến. Lo sợ sẽ bị bao vây, Van Voorst tot Voorst lúc 20h30 đã lệnh cho 3 quân đoàn phải lập tức bỏ cả tuyến Grebbe lẫn vị trí Waal-Linge và rút đi trong đêm về trận tuyến phía đông Pháo đài Holland, là Tuyến đường thuỷ Hà Lan Mới.[216] Thế nhưng người Đức đã không tận dụng ngay thắng lợi của mình; đến tận 21h00 họ mới xuất hiện tại lỗ hổng này, cho đến lúc này các cuộc tiến quân tiếp theo đã không còn gặp sự kháng cự nào nữa.[217]

Ngày 14 tháng 5

Tình hình chiến sự ngay trước cuộc oanh tạc Rotterdam.

Dù mang tâm lý bi quan và có chỉ thị nhận được là phải cho quân đội đầu hàng, Đại tướng Winkelman vẫn có xu hướng chờ đợi kết cục của các biến cố, trốn tránh việc đầu hàng vào hiện tại trừ khi điều đó là không thể tránh khỏi. Về điểm này, có lẽ ông ta bị thôi thúc bởi mong muốn cầm cự với quân Đức càng lâu càng tốt, nhằm giúp đỡ cho cuộc chiến của Đồng minh.[218] Sáng sớm ngày 14 tháng 5, dù tình hình vẫn đang rất nghiêm trọng, nhưng vẫn chưa có sự khủng hoảng sâu sắc nào nổ ra. Tình trạng yên ổn vẫn hiển hiện tại Tổng hành dinh Hà Lan.[219]

Tại phía bắc, từ lúc 9h00 pháo binh Đức lại bắt đầu bắn phá vị trí Kornwerderzand. Tuy nhiên, các khẩu đội Đức đã bị buộc phải lùi ra xa do đòn phản pháo bất ngờ từ khẩu pháo 150 li trên tàu HNLMS Johan Maurits van Nassau, đã tiến vào biển Wadden.[220] Feldt liền quyết định sử dụng lại kế hoạch cho quân đổ bộ tại bãi biển North-Holland. Quân Đức đã tìm thấy được vài chiếc xà lan; nhưng tận đến khi Hà Lan đầu hàng thì cuộc đổ bộ mới được tiến hành. Trong khi đang tiến hành vượt hồ thì một chiếc xà lan đã bị chìm, và những người còn ở lại bị mất đường. Lo ngại về cuộc đổ bộ này, ngày 14 tháng 5 Winkelman đã cho những lực lượng nhỏ đến đóng chốt tại "vị trí Amsterdam", trận tuyến phía bắc của Pháo đài Holland dọc theo Kênh đào Biển Bắc.[221]

Ở phía đông, quân Hà Lan dưới sự che chở của sương mù đã rút lui thành công khỏi tuyến Grebbe mà không bị máy bay oanh tạc như đã lo ngại, cũng không bị quân địch truy kích tấn công. Nhưng tại các vị trí phòng thủ mới có vài bất lợi rất lớn: không có điều kiện tình trạng ngập nước và các ụ đất cần thiết để khi chiến hào bị ngập trong đất than bùn, sẽ dùng để chứa một số lượng quân lớn, vẫn chưa được xây dựng, do đó, phần lớn hệ thống công sự đều cần phải được nâng cấp.[222]

Ở IJsselmonde các lực lượng Đức đã chuẩn bị vượt qua Meuze tại Rotterdam, được phòng giữ với khoảng 8 tiểu đoàn quân Hà Lan. Cuộc vượt sông được tiến hành tại hai khu vực. Tại trung tâm thành phố tiến hành mũi tấn công chính, Sư đoàn Thiết giáp số 9 tiến qua cầu Willemsbrug. Tiếp đó trung đoàn Adolf Hitler sẽ vượt sông và hoạt động ngay bên cánh trái của sư đoàn kia còn tại phía đông Rotterdam một tiểu đoàn của lữ đoàn bộ binh số 16 thuộc sư đoàn bộ binh không vận số 22 sẽ qua bằng thuyền. Các cuộc tấn công phụ này có thể ngăn không cho các lực lượng Hà Lan tập hợp lại để có thể cản trở cuộc tiến quân của Sư đoàn Thiết giáp số 9 qua khu vực đô thị nhà cửa sầm uất bị các con kênh đào cắt ngang. Xét theo tình hình và khả năng hạn chế hiện tại, thì sự hỗ trợ của không quân đóng một vai trò rất quan trọng. Ngày 13 tháng 5, Von Küchler, e ngại rằng Anh có thể sẽ tiếp viện cho Pháo đài Holland, đã chỉ thị cho Schmidt: "Cuộc kháng cự tại Rotterdam cần phải bị đè bẹp bằng mọi cách, phải đe doạ và tiến hành huỷ diệt thành phố nếu cần thiết".[223] Về điểm này ông ta có cùng quan điểm với bộ tư lệnh tối cao theo như tuyên bố của Hitler trong Bản hướng dẫn Führer số 11 (Führer -Weisung Nr. 11): "Trên cánh bắc sức mạnh kháng cự của quân đội Hà Lan cho thấy là mạnh hơn ta tưởng. Những lý do về chính trị cũng như quân sự đòi hỏi phải nhanh chóng bẻ gãy sự kháng cự này. (...) Ngoài ra việc chinh phục nhanh chóng được Pháo đài Holland sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều với đòn tấn công tiêu hao dự tính của lực lượng [không quân] hoạt động trong Tập đoàn quân số 6"[224]. Theo đó, Không đoàn Ném bom 54, với các máy bay ném bom Heinkel He-111 đã được chuyển từ Tập đoàn quân số 6 sang cho Tập đoàn quân số 8.[225]

Tướng Kurt Student và Schmidt mong muốn một cuộc tấn công có hạn chế sẽ tạm thời làm tê liệt hệ thống phòng thủ, để cho xe tăng có thể đột phá qua các đầu cầu; tránh được sự hủy diệt quy mô lớn đối với thành phố mà sẽ chỉ làm vướng bước tiến của họ.[226] Thế nhưng, tư lệnh Luftwaffe là Hermann Goering, lo lắng cho số phận của các đội quân không vận đang bị bao vây, đã hy vọng buộc được Hà Lan phải đầu hàng ngay lập tức bằng một cuộc ném bom oanh tạc quy mô lớn. Chỉ huy chiến dịch, tướng Otto Hoffman von Waldau, mô tả quan niệm này như là một "giải pháp cấp tiến" [Radikallösung].[227] Bất chấp những e ngại của Albert Kesselring về mục đích và tính cần thiết của nó,[228] lúc 11h45, 90 máy bay Heinkel đã cất cánh đi thực hiện cuộc ném bom rải thảm tại thành phố cổ Rotterdam.[229]

Phái viên Hà Lan đến vị trí của Đức tại NoordereilandQuân Đức tiến qua một khu vực bị hủy diệt tại Rotterdam

Lúc 9h00 một phái viên Đức đã qua cầu Willemsbrug mang theo tối hậu thư của Schmidt gửi đến tư lệnh quân khu Rotterdam, Đại tá Pieter Scharroo đòi thành phố phải đầu hàng; nếu không nhận được câu trả lời ưng thuận trong vòng 2 tiếng đồng hồ thì "những phương tiện hủy diệt khốc liệt nhất" sẽ được huy động.[230] Thế nhưng, Scharroo chỉ nhận được thông điệp này vào khoảng 10h30. Nhận thấy tình hình chưa đến mức phải đầu hàng, ông ta đã xin mệnh lệnh từ Winkelman. Sau khi nghe báo cáo rằng văn bản đó không được ký mà cũng không đề tên người gửi, Winkelman đã chỉ thị cho Scharroo cử một phái viên Hà Lan đi điều đình nhằm làm rõ vấn đề và tranh thủ thêm thời gian.[231] Lúc 12h15 một viên chỉ huy Hà Lan đã giao tận tay bản đề nghị cho von Choltitz. Trước đó, lúc 12h00, với sự trở lại của phái viên Đức, Schmidt đã phát trên radio một thông điệp rằng cuộc oanh tạc phải hoãn lại do các cuộc đàm phán đã bắt đầu.[232] Ngay sau khi phái viên Hà Lan nhận được tối hậu thư thứ hai, đã được Schmidt ký, trong đó thời gian được dời đến lúc 16h20, vào khoảng 13h20, 2 phi đội Heinkels đã tới nơi,[230] không nhận được một mệnh lệnh triệu hồi nào. Sau này người Đức giải thích đó là kết quả của việc đường dẫn truyền tín hiệu trên không của họ đã bị kéo quá dài.[233] Schmidt lệnh cho đốt những đám lửa đỏ, báo hiệu rằng cuộc oanh tạc bị hủy bỏ, nhưng chỉ có phi đội tới từ phía tây nam là ngừng tấn công sau khi có 3 chiếc máy bay đầu tiên đã thả bom; 54 chiếc Heinkel khác, tiến đến từ phía đông, vẫn tiếp tục trút xuống một số lượng lớn tổng cộng 1.308 quả bom,[234] phá hủy thành phố cổ và giết chết 814 thường dân (trong một thời gian, người ta tin rằng có từ 25.000 đến 30.000 người Hà Lan thiệt mạng trong cuộc oanh tạc này nhưng tại tòa án Nuremberg, chính phủ Hà Lan đã công bố con số là 814[235]). Hỏa lực bắn phá tiếp theo đã phá hủy 24.000 ngôi nhà, làm gần 80.000 cư dân không còn chỗ ở.[236] Lúc 15h50 Scharroo đã ra hàng tướng Schmidt.[237] Cùng lúc ấy Goering ra lệnh cho một tốp máy bay Heinkel ở lại sẽ phải tiến hành cuộc oanh tạc thành phố lần hai nếu không có báo cáo rằng toàn bộ Rotterdam đã bị chiếm đóng.[238] Schmidt khi nghe tin đã vội vàng gửi một thông điệp không mã hóa vào lúc 17h15 đảm bảo rằng Rotterdam sẽ đầu hàng, dù nó chưa diễn ra, và các máy bay ném bom sau đó đã được gọi về vừa đúng lúc.[239]